Historische vereniging Broek in Waterland

→   →  [Object 08240]

Klik op deze tekst voor een 100% weergave van bovenstaande afbeelding

Uitgebreid zoeken

Object	:	08240
Titel	:	Leeteinde, Broek in Waterland
Vervaardiger	:	E.H. Stöve
Datering	:	± 1905
Beschrijving	:	Uit: Wandeling door Broek door A.P. Bruigom: 76/77. Langs het, eveneens stenen huis uit 1740, waar Adriaan Tolk zijn kruidenierszaak heeft en voorbij de boerderij van Willem Spaans, komen we aan het laatste huis aan het Leeteinde 2/4/6. Het uit de zeventiende eeuw stammende interessante pand wordt in drieën bewoond. In het voorhuis winkelt manufacturuer Chris Bakker Jzn.; in het verhoogde achterhuis woont Thomas Houtman, binnenvisser en in het middengedeelte Jaap Wagemaker. Vóór de zij-ingang van zijn woning ontmoeten we genoemde Jaap Wagemaker, de Broeker aanspreker, lijkbezorger en koster. Het is blijkens de door de deur zichtbare wekker even over half twaalf en Jaap begeeft zich naar een sterfhuis, waar hij precies om twaalf uur naar binnen zal treden, zijn steek zal afnemen en met ernstig diepe stem tot de aanwezigen zal zeggen: "vrienden, het uur is verschenen". Nadat de kist op de voor het huis gereed staande baar is geplaatst, zal hij de traditionele zin uitspreken: "gelieven de vrienden het lijk te volgen". Na de teraardebestelling wandelt de stoet, voorafgegaan door Jaap, naar het sterfhuis terug. De Broeker lijkbezorger is gekleed in een lakense "staartjas"met brede opslagen en kraag, waaronder een vest, dat van voren onder de jas uitsteekt. De hals is omwonden met een zwarte das over een wit "halfhempje". Op het hoofd prijkt een driekante steek van zwart vilt, waarvan een "lamfer" (rouwsluier) afhangt. Een zwarte broek en zwart-trijpen pantoffels, alsmede een parapluie en handschoenen voltooien het geheel. Aan de zwarte handschoenen zien we dat ditmaal de overledene van rijper leeftijd is. Als het een begrafenis gold van een jongmens zou hij witte handschoenen dragen. Wagemaker doet dit werk - op onnavolgbare wijze - al sinds 1870. In 1906 hing Wagemaker zijn steekje aan de kapstok. Daarna werd het ambt overgenomen door Eldert Visser (korte tijd "beconcurreerd door Wigger Meppe). In 1931 volgde Jan Molenaar hem op. Van 1932 tot 1937 werd het ambt vervuld door J.J. Hoetmer. Van 1938 tot 1962 fungeerde Andries de Ruyg als laatste Broeker aanzegger. In 1962 verkreeg de Vereniging "Hendrick de Keyzer"het huis in eigendom. Na een grondige restauratie kwam het in 1969 weer beschikbaar voor bewoning. Het stenen huis van Adriaan Tolk, Leeteinde 12, werd in 1964 eigendom van deze vereniging. Aanvulling door mevr. Rümke-Bakker (1889-1976): In het bewuste huis woonde vóór de weduwe Bakker-Smit met 3 zonen (Mietje Bakker) later nam Chris de zaak over. Jaap staat voor het huis van Bierdrager (de oude) visser van beroep, zoals ook Thomas Houtman. Deze bewaarde en bewerkte zijn netten met zijn ongetrouwde zoon Wiebe in de ruimte onder het huis. Bierdrager in de schuur aan de overkant van de straat. Het middenstuk van het huis was een poos lang niet verhuurd. Pas later na het verbouwen van het huis naast dit grote pand (Kerkplein 1) (Kees de Ruig bouwde het stenen huis met gebroken dak) werd het middenstuk verhuurd aan David Lafeber getrouwd met Guurtje Houtman (dochter van Thomas). Zij woonden eerst in het achterste stuk van het afgebroken huis (Kerkplein 1) dat bleef staan met hun moeder de weduwe Lafeber. Jaap Wagemaker woonde hier niet, hij woonde met zijn twee zusters Aagje en Jannetje (alle drie weinig begaafd) samen. Ze hebben op verschillende plekken gewoond o.a. op de kant achter waar Klaas Zwart woont; later in het huis daarnaast achterom. Ze hadden nog een soort snoepwinkeltje (pepermuntstokken). Nog later woonden ze in't middenstuk van het huis van Klaas Smit (Poepe Klaas) op het Kerkplein. Jaap was schildersknecht bij Kees Tolk, de schilder (later Jurrie). Als hij werkt (ze begonnen al heel vroeg) hoorde men hem altijd in zich zelf praten: ja Jaap, zo gaat ie goed, ja, enz. Na de dood van Jaap kwamen de zusters in 't weeshuis. De vrouw van Bierdrager "Duwer"(Dieuwertje) was de baker wed.Bierdrager en woonde in dit huis met haar dochters en zoon Jan. Jan trouwde met Neeltje Dobber (van de draaimolen), Gerritje trouwde naar Amsterdam. Lijsje en Naatje werden vroeg weduwe. De Wagemakers zorgden ook in de kerk voor de warme stoven (kooltjes) voor 10 ct. per stoof. Abonnement voor een heel jaar ƒ 1,-. Toen er ens een jonge vrouw overleed en ook een klein kindje nam Jaap één zwarte en één witte handschoen. Hij bracht wel "sfeer" bij een begrafenis.
Trefwoord object	:	Documentair Object
Trefwoord voorstelling	:	Foto
Materiaal	:	Papier - via Glasnegatief
Afmetingen	:	11 x 8 cm

 

Wilt u reageren op bovenstaand object? Wij vernemen dat zeer graag van u via het	Uitgebreid zoeken

Record aangepast: 18 mei 2023