Historische vereniging Oud Broek in Waterland

→   →  [Object 08055]

Klik op deze tekst voor een 100% weergave van bovenstaande afbeelding

Object	:	08055
Titel	:	Kerkplein, Broek in Waterland
Vervaardiger	:	E.H. Stöve
Datering	:	± 1910
Beschrijving	:	Uit: Wandeling door Broek door A.P. Bruigom: 46/47. We komen nu op het Kerkplein met het huis van de bovenmeester Schoemaker, die met zijn dochter vóór zijn ambtswoning kennelijk poseert. Het huis met schilddak - en van de weinigen in Broek die "dwars"zijn gebouwd - stamt blijkens het jaartal op één van de dakkapellen uit 1740. Op dezelfde plaats stond sinds 1601 het eerste schoolmeestershuis. Het is bekend dat dat in 1650 een nieuwe kelder in het huis werd gemaakt. In 1657 werd een nieuwe schuur gebouwd en in 1712 werd het dakriet vervangen door pannen. Aangezien in 1740 de dorpskas niet toereikend was voor de bouw van een nieuw pand, fourneerde de kerkeraad een bedrag van ƒ 4000,-. Het lage houten huis wordt bewoond door het echtpaar Smit- de Ruiter, dat kortgeleden hun zeventigjarige echtvereniging vierde. Op de gietijzeren pomp uit 1825 spelen twee jongens. De hardstenen voetplaat, die deel uit maakte van een achttiende eeuwse pomp, stamt uit 1774. De kastanjebomen verkeren nog in hun jeugd. Wekelijks wordt sinds 1858 op het Kerkplein kaas- en botermarkt gehouden. De kazen worden aangevoerd via de stoep in de hoek van het Havenrak. In het midden van de foto één van van de twee ondergrondse waterputten voor algemeen gebruik. In de grote regenwaterbak wordt het hemelwater van uit de dakgoten van de kerk opgevangen. Tot in 1693 was het, als begraafplaats in gebruik zijnde, kerkplein afgeperkt door een stenen ringmuur. Het schoolmeestershuis werd door de tijd door vele bovenmeesters bewoond, het laatst tot 1960 door Meester Smit. Nadien werd het in gebruik genomen als postkantoor. Het is de bedoeling er mettertijd, na een grondige restauratie, een deel van de gemeentesecretarie in onder te brengen. In de maand februari 1972 werd de regenwaterput leeggepompt, teneinde een onderzoek te kunnen instellen naar de afwatering. Toen bleek dat de put bestaat uit drie gemetselde kamers met tongewelven, onderling verbonden door lage toog-vormige doorgangen. Deze grote put voor algemeen gebruik kwam vooral in droge periodes van pas, wanneer de particuliere regentonnen en regenbakken droog stonden. Pas in 1924 kwam er waterleiding in het dorp. Aanvulling door mevr. Rümke-Bakker (1889-1976): In mijn herinnering stond de pomp tussen "bak"en weg, dus omgekeerd als de foto. Ik wist niet dat er twee bakken waren, heb daar nooit van gehoord. Bij watergebrek (vaak zomers) werd allereerst water uit de kerkebak gehaald, vooral de bewoners van de Jaagweg, die alleen een "regenton" hadden, hadden speodig watergebrek. Eerst mocht men water halen, zoveel men maar wilde. Later als 't krapper werd alleen "een gang" (juk met 2 emmers). Bij groot gebrek alleen één emmer. Het water was niet best, vandaar dat door mijn vader voor goed drinkwater "de Witte Kruis"bak werd gepland. Waren de kerkbakken en deze bak leeg, dan werd water gehaald uit de schoolbak. Dit water was notoir slecht en stonk. In mijn jeugd is de kerkbak eens leeggemaakt, er was een lek. Veel later werd bij water gebrek de Witte Kruisbak weer gevild met water dat met een waterschuit uit Amsterdam kwam. In 1916 tijdens de Watersnood was er waterdistributie (zie ansicht coll.no.). De stadvaartboeren haalden water in de melkbussen uit Amsterdam. Stapel de musicus stond aan 't hoofd van de distributie. Men kreeg de bussen thuis.
Trefwoord object	:	Documentair Object
Trefwoord voorstelling	:	Foto
Materiaal	:	Glasnegatief
Afmetingen	:	9 x 10,5 cm

 

Wilt u reageren op bovenstaand object? Wij vernemen dat zeer graag van u via het	Uitgebreid zoeken

Record aangepast: 08 januari 2022